لورنس
كاتب جيد جدا
تحوتمس التالت ( اتوفى 1450 ق.م ) ملك مصر من الاسره الفرعونيه التمنتاشر ، بيعتبر عادة اعظم ملوك مصر القديمه. قائد عسكرى كبير وصلت الامبراطوريه المصريه فى عهده لأكبر توسع ليها. حكم تحوتمس التالت مصر بعد ابوه تحوتمس التانى فى سنة 1504 قبل الميلاد. اول عشرين سنه من حكمه الطويل سيطرت على الدوله مرات ابوه و عمته الملكه حتشبسوت اللى كانت وصيه على عرش مصر. بعد وفاة حتشبسوت بدأ حملة توسع عسكرى و استولى على كل سوريا و ضمها للامبراطوريه المصريه و عدا الفرات و فى الجنوب وصل لنبته فى النوبه (السودان دلوقتى). بيعتبر تحوتمس التالت مؤسس الامبراطوريه المصريه و بنى معابد و اثارات خلدت ذكرى انتصاراته الضخمه.
نشئته و تنصيبه
الخرطزش الملكى بتاع تحوتمس الثالث
تحوتمس التالت كان ابن تحوتمس التانى ابن تحوتمس الاول ، امه كانت زوجه اضافيه او محظيه لتحوتمس التانى اسمهت ايزيس. تحوتمس التانى اتجوز اخته المش شقيقه حتشبسوت و قعد على عرش مصر كرابع ملك من ملوك الاسره التمنتاشر. قبل ما يتوفى سنة 1504 ق.م عمل حمله ضد البدو فى فلسطين و قضى على تمرد فى السودان و بعد ما مات ماكنش فيه امير ليه حق فى عرش مصر اكتر من تحوتمس التالت اللى وقتها كان لسه طفل عنده حوالى عشر سنين فاتخطبت له وريثة العرش اخته المش شقيقه نيفيرورى بنت مرات ابوه واخته المش شقيقه حتشبسوت بنت تحوتمس الاول. حتشبسوت بقت وصيه على العرش و بعد تنصيب تحوتمس التالت بسنه استولت بالكامل على الحكم و لبست و استخدمت هدوم و شعارات ملك ، و زى ما قال حد من البلاط الملكى : " مشت كل امور البلد زى ما هى عايزه ". لكن مع كده تحوتمس التالت اتلقى تعليم الملوك فاتعلم الفنون العسكريه و بالذات الرمى بالنبال اللى كان بيستعرض قدراته فيها وقت الاحتفالات ، و الفروسيه اللى اظهر براعه فيها ، و لما كبر بقى يقول ان مفيش حد من الامرا زيه فى القوه و التنشين.
من المحتمل ان تحوتمس التالت لما كبر شويه اتعين قائد للجيش فى حمله على النوبه لكن فيه شك فى انه اشترك فى حروب فى فلسطين. فى عهد جده تحوتمس الاول الجيش المصرى تحت قيادته كان اتوغل فى شمال سوريا و سيطر عليه و بقى السوريين يدفعو جزيه لمصر ، لكن ابنه تحوتمس التانى ما كملش النجاحات العسكريه و حتشبسوت اللى ما اظهرتش اهتمامات عسكريه مابعتتش الجيش عشان يكمل المشوار و يفرض سيطرة مصر و ده اتسبب فى تقليل النفوذ المصرى فى سوريا و فلسطين لدرجة ان السوريين اتوقفو عن دفع الجزيه لمصر و ملك امبراطورية ميتانى انتهز الفرصه و قدر يمد سلطانه ناحية الغرب لغاية البحر المتوسط.
معركة مجيدو
تحوتمس التالت قاهر اعادى مصر
فى السنه التانيه و العشرين من عهد تحوتمس التالت قام تحالف عسكرى ضد مصر بقيادة ملك قادش فى شمال سوريا ، بطبيعة الحال بتأييد ملك ميتانى. فى فترة الازمه دى حتشبسوت اتوفت و انفرد تحوتموس التالت بحكم مصر و لمدة كام شهر حضر الجيش لغاية ما بقى جاهز لخوض حرب ضد التحالف. اول حمله عملها تحوتمس التالت متسجله بالتفصيل على جدران معبد بناه فى الكرنك فى طيبه. طلع تحوتمس بالجيش على غزه و منها راح على ياهامى فى جنوب جبل كارميل و هناك قرر مفاجاءة اعداء مصر بهجوم على معسكراتهم فى مجيدو فى شمال شرق كارميل على بعد حوالى 20 كم من حيفا الحاليه. تحوتمس اختار طريق وعر وضيق عبر الجبال ماكانش متوقع من الاعادى و انقض عليهم بهجمه قاضيه و استولى الجيش المصرى على مجيدو بعد ما حاصرها تمن تشهر.اتعرفت المعركه التاريخيه دى بإسم معركة مجيدو و بتعتبر من امجاد الجيش المصرى عبر التاريخ.
فى الحملات التانيه اللى ما اتسجلتش بالتفصيل قدر تحوتمس انه يستولى على قادش و على مدن تانيه فى منطقة وادى البقاع و استولى على الموانى الفينيقيه على البحر المتوسط و حولها لقواعد مصريه للامدادات.
تأسيس الامبراطوريه المصريه
الامبراطوريه المصريه فى عهد تحوتمس التالت
فى السنه التالته و التلاتين من حكم تحوتمس التالت الفرصه بقت سانحه لمصر لضرب مملكة ميتانى المعاديه نفسها مش بس حلفائها السوريين. تحوتمس جهز خطة الهجوم بدقه و نقل مراكب و كبارى عايمه على الارض عبر سوريا على عربيات بتجرها التيران عشان يستخدمها فى تعدية الجيش لنهر الفرات. اللى حصل بعد ما الجيش المصرى عدى الفرات لضفته الشرقيه مش متسجل بالتفصيل لكن المعركه انتهت بهروب ملك ميتانى قدام ضربات المصريين و اسر تلاتين من حريمه و اعداد ضخمه من عساكر جيشه. تحوتمس حط على ضفة الفرات الشرقيه نصب تذكارى لانتصاره الكبير على اعداء مصر جنب النصب اللى حطه قبل كده جده تحوتمس الاول.
تحوتمس التالت وهو راجع مصر اصطاد فيله فى نيى فى وادى اورونتيس و دخل مصر فى احتفال كبير بالنصر و وهب الاسرى و الغنايم لمعبد امون ( معبد الدوله ).
تحوتمس التالت عمل سبعتاشر حمله عسكريه، فى اخر حمله عزز سلطة مصر فى الاراضى و المناطق اللى استولى عليها و اسس الامبراطوريه المصريه فعين نواب محليين لمصر فى اسيا و حط نظام دفع الجزيه السنويه لمصر و قوانين طاعة نواب مصر و اتبنت قلاع و اتحطت حاميات مصريه بإمتداد ساحل البحر المتوسط فى فلسطين و سوريا و مناطق المرتفات. ولاد النواب المحليين اتنقلو لمصر عشان يتعلمو و يدرسو فيكونو نافعين فى تعينهم نواب لمصر فى مناطق امبروطوريتها فى اسيا و بطبيعة الحال الحضاره و الثقافه المصريه اتغلبت على طباعهم فإتمصرو.
مكانة مصر فى عهد تحوتمس التالت
امجاد تحوتمس التالت بتزين استانبول.
فى الجنوب وسع تحوتمس التالت حدود مصر و سيطرتها لغاية نبته Napata جنب جبل بركل ( على بعد حوالى 400 كم شمال الخرطوم الحاليه ) و بنى هناك معبد للاله امون ، و دخل القبايل المتمرده تحت سيطرة مصر و استغلهم فى الشغل فى مناجم الدهب اللى من الوقت ده بقت مصدر من مصادر ثروة مصر فى نظام التعاملات التجاريه الاجنبيه مع غرب اسيا. فى مواجهة النفوذ و السيطره المصريه المطلقه فى شرق البحر المتوسط ، المينونيين و الكريتيين و القبارصه و البابليين و الاشوريين و الحيثيين بقو بيخطبو ود و صداقة مصر و بيبعتو وفود و هدايا من وقت للتانى. مقابر الامرا و النبلا المصريين من الفتره دى اترسمت على حيطانها رسومات بتصور الوفود الاجنبيه اللى جت مصر من اماكن من ضمنها جزر بحر ايجه و اليونان وهى بتحط الهدايا و التحف تحت رجلين ملك مصر. مكانة مصر الدوليه فى الفتره دى وصلت لذروتها.
ثراء مصر فى الفتره دى انعكس على المبانى و الاثارات اللى اتبنت فى فترة حكم تحوتمس التالت. اتوسع معبد امون فى الكرنك و اتضاف ليه كذا مبنى و مسله. اترفعت مسلتين جرانيت ضخمين واحده منهم بتزين دلوقتى استانبول فى تركيا و التانيه فى روما فى ايطاليا و فيه مسلتين تانيين معروفين بإسم " ابر كليوباترا " من معبد الاله-الشمس فى هليوبوليس موجدين دلوقتى واحده فى جنينة السنترال بارك فى نيويورك فى امريكا و التانيه على ضفة نهر التايمز فى لندن فى انجلترا.
فى عهد تحوتمس التالت اذدهر الفن المصرى و الثقافه المصريه و بتظهر رسومات روعه من الفتره دى لطيور و و حيوانات و نباتات مستورده من اسيا على جدران و حيطان بهو الاحتفالات فى الكرنك. من الحيوانات اللى اتبعتت هدايا لمصر كانت دببه و فيله و زراف و طيور " بتولد كل يوم " ، من المعتقد انها كانت نوع من الفراخ ، الفراخ اياميها كانت نادره فى منطقه الشرق الادنى.
مدفنه
تحوتمس التالت فرعون مبتسم
فى اخر ايام حياته حس تحوتمس التالت بإن قوته بتقل فنصب ابنه امنحوتب التانى ، اللى كان من مراته التانيه ميرييترى بنت حتشبسوت ، كملك مشارك. و بعد ما اتوفى سنة 1450 ق.م اتدفن فى ركن بعيد فى وادى مقابر الملوك فى غرب طيبه. مقبرته مع مقابر ملوك غيره اتعرضت للنهب من حرامية المقابر اللى كانو بيسرقو التحف و الدهب و الاحجار الكريمه من المقابر عبر العصور ، من الموبيليات و الادوات اللى اتحطت فى مقبرة تحوتمس التالت و اللى كانت كنوز ما تتقدرش بمال مااتلقاش غير شوية بقايا ، و اكتشفت موميته سنة 1889 فى مقبره جماعيه استخدمها الملوك-الكهنه بتوع الاسره الفرعونيه الواحد و عشرين كمكان لتخبية المومياوات عشان حفظها. معبد تحوتمس التالت الجنازى اكتشف سنة 1962 بره معبد الدير البحرى بتاع الملكه حتشبسوت ، و جنبه اتعثر على مقابر لتلاته من حريمه اللى بتبين اساميهم انهم كانو اميرات سوريات و برغم مكانتهم البسيطه اتدفنت معاهم مجوهرات قيمه.
من كل ملوك مصر القديمه ممكن اعتبار تحوتمس التالت اكتر ملك حياته و انجازاته واضحه للباحثين فى العصر الحديث. اللى اتسجل عنه بيبين بوضوح انه ماكانش بس قائد عسكرى كبير و سياسى محنك لكن كمان انه كان راجل رياضى و صياد افيال و سباع و وحوش برغم كده الموميا بتاعته بتبين انه كان قصير. وشه فى تماثيله بيعكس الثبات و الجديه لكن مبتسم ابتسامه حلوه.
شهرة و امجاد تحوتمس التالت عاشت بعده ، و اسمه اتنقش على اعداد كبيره من التمايم اللى كان بيعتقد انها بتدى القوه و الحمايه للى بيلبسها ، و فيه نشيد مشهور من اناشيد انتصاراته المدويه انتشر و بقى مثل بيحتذى بيه فى كتابة اناشيد النصر من بعده. بيقول النشيد على لسان امون-رع : " انا منحتك المجد و الخوف منك فى كل البلاد ، و الرعب منك مديته بعيد لغاية العواميد الاربعه اللى شايله السما ... كل ملوك البلاد الاجنبيه مع بعض بتضمهم قبضة ايدك ".
نشئته و تنصيبه
الخرطزش الملكى بتاع تحوتمس الثالث
تحوتمس التالت كان ابن تحوتمس التانى ابن تحوتمس الاول ، امه كانت زوجه اضافيه او محظيه لتحوتمس التانى اسمهت ايزيس. تحوتمس التانى اتجوز اخته المش شقيقه حتشبسوت و قعد على عرش مصر كرابع ملك من ملوك الاسره التمنتاشر. قبل ما يتوفى سنة 1504 ق.م عمل حمله ضد البدو فى فلسطين و قضى على تمرد فى السودان و بعد ما مات ماكنش فيه امير ليه حق فى عرش مصر اكتر من تحوتمس التالت اللى وقتها كان لسه طفل عنده حوالى عشر سنين فاتخطبت له وريثة العرش اخته المش شقيقه نيفيرورى بنت مرات ابوه واخته المش شقيقه حتشبسوت بنت تحوتمس الاول. حتشبسوت بقت وصيه على العرش و بعد تنصيب تحوتمس التالت بسنه استولت بالكامل على الحكم و لبست و استخدمت هدوم و شعارات ملك ، و زى ما قال حد من البلاط الملكى : " مشت كل امور البلد زى ما هى عايزه ". لكن مع كده تحوتمس التالت اتلقى تعليم الملوك فاتعلم الفنون العسكريه و بالذات الرمى بالنبال اللى كان بيستعرض قدراته فيها وقت الاحتفالات ، و الفروسيه اللى اظهر براعه فيها ، و لما كبر بقى يقول ان مفيش حد من الامرا زيه فى القوه و التنشين.
من المحتمل ان تحوتمس التالت لما كبر شويه اتعين قائد للجيش فى حمله على النوبه لكن فيه شك فى انه اشترك فى حروب فى فلسطين. فى عهد جده تحوتمس الاول الجيش المصرى تحت قيادته كان اتوغل فى شمال سوريا و سيطر عليه و بقى السوريين يدفعو جزيه لمصر ، لكن ابنه تحوتمس التانى ما كملش النجاحات العسكريه و حتشبسوت اللى ما اظهرتش اهتمامات عسكريه مابعتتش الجيش عشان يكمل المشوار و يفرض سيطرة مصر و ده اتسبب فى تقليل النفوذ المصرى فى سوريا و فلسطين لدرجة ان السوريين اتوقفو عن دفع الجزيه لمصر و ملك امبراطورية ميتانى انتهز الفرصه و قدر يمد سلطانه ناحية الغرب لغاية البحر المتوسط.
معركة مجيدو
تحوتمس التالت قاهر اعادى مصر
فى السنه التانيه و العشرين من عهد تحوتمس التالت قام تحالف عسكرى ضد مصر بقيادة ملك قادش فى شمال سوريا ، بطبيعة الحال بتأييد ملك ميتانى. فى فترة الازمه دى حتشبسوت اتوفت و انفرد تحوتموس التالت بحكم مصر و لمدة كام شهر حضر الجيش لغاية ما بقى جاهز لخوض حرب ضد التحالف. اول حمله عملها تحوتمس التالت متسجله بالتفصيل على جدران معبد بناه فى الكرنك فى طيبه. طلع تحوتمس بالجيش على غزه و منها راح على ياهامى فى جنوب جبل كارميل و هناك قرر مفاجاءة اعداء مصر بهجوم على معسكراتهم فى مجيدو فى شمال شرق كارميل على بعد حوالى 20 كم من حيفا الحاليه. تحوتمس اختار طريق وعر وضيق عبر الجبال ماكانش متوقع من الاعادى و انقض عليهم بهجمه قاضيه و استولى الجيش المصرى على مجيدو بعد ما حاصرها تمن تشهر.اتعرفت المعركه التاريخيه دى بإسم معركة مجيدو و بتعتبر من امجاد الجيش المصرى عبر التاريخ.
فى الحملات التانيه اللى ما اتسجلتش بالتفصيل قدر تحوتمس انه يستولى على قادش و على مدن تانيه فى منطقة وادى البقاع و استولى على الموانى الفينيقيه على البحر المتوسط و حولها لقواعد مصريه للامدادات.
تأسيس الامبراطوريه المصريه
الامبراطوريه المصريه فى عهد تحوتمس التالت
فى السنه التالته و التلاتين من حكم تحوتمس التالت الفرصه بقت سانحه لمصر لضرب مملكة ميتانى المعاديه نفسها مش بس حلفائها السوريين. تحوتمس جهز خطة الهجوم بدقه و نقل مراكب و كبارى عايمه على الارض عبر سوريا على عربيات بتجرها التيران عشان يستخدمها فى تعدية الجيش لنهر الفرات. اللى حصل بعد ما الجيش المصرى عدى الفرات لضفته الشرقيه مش متسجل بالتفصيل لكن المعركه انتهت بهروب ملك ميتانى قدام ضربات المصريين و اسر تلاتين من حريمه و اعداد ضخمه من عساكر جيشه. تحوتمس حط على ضفة الفرات الشرقيه نصب تذكارى لانتصاره الكبير على اعداء مصر جنب النصب اللى حطه قبل كده جده تحوتمس الاول.
تحوتمس التالت وهو راجع مصر اصطاد فيله فى نيى فى وادى اورونتيس و دخل مصر فى احتفال كبير بالنصر و وهب الاسرى و الغنايم لمعبد امون ( معبد الدوله ).
تحوتمس التالت عمل سبعتاشر حمله عسكريه، فى اخر حمله عزز سلطة مصر فى الاراضى و المناطق اللى استولى عليها و اسس الامبراطوريه المصريه فعين نواب محليين لمصر فى اسيا و حط نظام دفع الجزيه السنويه لمصر و قوانين طاعة نواب مصر و اتبنت قلاع و اتحطت حاميات مصريه بإمتداد ساحل البحر المتوسط فى فلسطين و سوريا و مناطق المرتفات. ولاد النواب المحليين اتنقلو لمصر عشان يتعلمو و يدرسو فيكونو نافعين فى تعينهم نواب لمصر فى مناطق امبروطوريتها فى اسيا و بطبيعة الحال الحضاره و الثقافه المصريه اتغلبت على طباعهم فإتمصرو.
مكانة مصر فى عهد تحوتمس التالت
امجاد تحوتمس التالت بتزين استانبول.
فى الجنوب وسع تحوتمس التالت حدود مصر و سيطرتها لغاية نبته Napata جنب جبل بركل ( على بعد حوالى 400 كم شمال الخرطوم الحاليه ) و بنى هناك معبد للاله امون ، و دخل القبايل المتمرده تحت سيطرة مصر و استغلهم فى الشغل فى مناجم الدهب اللى من الوقت ده بقت مصدر من مصادر ثروة مصر فى نظام التعاملات التجاريه الاجنبيه مع غرب اسيا. فى مواجهة النفوذ و السيطره المصريه المطلقه فى شرق البحر المتوسط ، المينونيين و الكريتيين و القبارصه و البابليين و الاشوريين و الحيثيين بقو بيخطبو ود و صداقة مصر و بيبعتو وفود و هدايا من وقت للتانى. مقابر الامرا و النبلا المصريين من الفتره دى اترسمت على حيطانها رسومات بتصور الوفود الاجنبيه اللى جت مصر من اماكن من ضمنها جزر بحر ايجه و اليونان وهى بتحط الهدايا و التحف تحت رجلين ملك مصر. مكانة مصر الدوليه فى الفتره دى وصلت لذروتها.
ثراء مصر فى الفتره دى انعكس على المبانى و الاثارات اللى اتبنت فى فترة حكم تحوتمس التالت. اتوسع معبد امون فى الكرنك و اتضاف ليه كذا مبنى و مسله. اترفعت مسلتين جرانيت ضخمين واحده منهم بتزين دلوقتى استانبول فى تركيا و التانيه فى روما فى ايطاليا و فيه مسلتين تانيين معروفين بإسم " ابر كليوباترا " من معبد الاله-الشمس فى هليوبوليس موجدين دلوقتى واحده فى جنينة السنترال بارك فى نيويورك فى امريكا و التانيه على ضفة نهر التايمز فى لندن فى انجلترا.
فى عهد تحوتمس التالت اذدهر الفن المصرى و الثقافه المصريه و بتظهر رسومات روعه من الفتره دى لطيور و و حيوانات و نباتات مستورده من اسيا على جدران و حيطان بهو الاحتفالات فى الكرنك. من الحيوانات اللى اتبعتت هدايا لمصر كانت دببه و فيله و زراف و طيور " بتولد كل يوم " ، من المعتقد انها كانت نوع من الفراخ ، الفراخ اياميها كانت نادره فى منطقه الشرق الادنى.
مدفنه
تحوتمس التالت فرعون مبتسم
فى اخر ايام حياته حس تحوتمس التالت بإن قوته بتقل فنصب ابنه امنحوتب التانى ، اللى كان من مراته التانيه ميرييترى بنت حتشبسوت ، كملك مشارك. و بعد ما اتوفى سنة 1450 ق.م اتدفن فى ركن بعيد فى وادى مقابر الملوك فى غرب طيبه. مقبرته مع مقابر ملوك غيره اتعرضت للنهب من حرامية المقابر اللى كانو بيسرقو التحف و الدهب و الاحجار الكريمه من المقابر عبر العصور ، من الموبيليات و الادوات اللى اتحطت فى مقبرة تحوتمس التالت و اللى كانت كنوز ما تتقدرش بمال مااتلقاش غير شوية بقايا ، و اكتشفت موميته سنة 1889 فى مقبره جماعيه استخدمها الملوك-الكهنه بتوع الاسره الفرعونيه الواحد و عشرين كمكان لتخبية المومياوات عشان حفظها. معبد تحوتمس التالت الجنازى اكتشف سنة 1962 بره معبد الدير البحرى بتاع الملكه حتشبسوت ، و جنبه اتعثر على مقابر لتلاته من حريمه اللى بتبين اساميهم انهم كانو اميرات سوريات و برغم مكانتهم البسيطه اتدفنت معاهم مجوهرات قيمه.
من كل ملوك مصر القديمه ممكن اعتبار تحوتمس التالت اكتر ملك حياته و انجازاته واضحه للباحثين فى العصر الحديث. اللى اتسجل عنه بيبين بوضوح انه ماكانش بس قائد عسكرى كبير و سياسى محنك لكن كمان انه كان راجل رياضى و صياد افيال و سباع و وحوش برغم كده الموميا بتاعته بتبين انه كان قصير. وشه فى تماثيله بيعكس الثبات و الجديه لكن مبتسم ابتسامه حلوه.
شهرة و امجاد تحوتمس التالت عاشت بعده ، و اسمه اتنقش على اعداد كبيره من التمايم اللى كان بيعتقد انها بتدى القوه و الحمايه للى بيلبسها ، و فيه نشيد مشهور من اناشيد انتصاراته المدويه انتشر و بقى مثل بيحتذى بيه فى كتابة اناشيد النصر من بعده. بيقول النشيد على لسان امون-رع : " انا منحتك المجد و الخوف منك فى كل البلاد ، و الرعب منك مديته بعيد لغاية العواميد الاربعه اللى شايله السما ... كل ملوك البلاد الاجنبيه مع بعض بتضمهم قبضة ايدك ".
